– Šta je za Vas medijska pismenost i koliko je ona danas važna?
Medijska pismenost predstavlja azbuku (abecedu) XXI veka. Ako je funkcionalna pismenost polazna osnova u razvoju svakog ljudskog bića, medijska pismenost se može (i mora) svrstati kao logičan nastavak razvoja svakog ljudskog bića. Uveren sam da medijska pismenost od pripadnika/ce jedne zajednice može stvoriti aktivnog građanina/ku. I dok pripadnik/ca jedne zajednice pasivno posmatra društvena, politička i svaka druga dešavanja i ishode, aktivan građanin/ka učestvuje, menja, doprinosi razvoju svoje zajednice.
– Kako u savremenom digitalnom svetu razlikujete istine od laži?
Istina i laž su lako proverljive u digitalnom svetu. Često je dovoljno u pomoć pozvati zdrav razum. Vremenom se stekne iskustvo da je, na osnovu naslova i fotografije/ilustracije, moguće utvrditi da li je informacija istinita ili lažna. Važnu kariku predstavlja i sam izvor odnosno prenosilac informacije. Mada, kako se razvija digitalni svet, tako se i razvijaju veštine, tehnike i alati za širenje laži i lažnih vesti. Kada je reč o medijskoj sceni u Srbiji, postoje dva sajta koji prate i otkrivaju kako izvore, tako i tehnike plasiranja lažnih vesti. Toplo preporučujem sajtove Raskrikavanje i Fake news tragač kao adrese na kojima se može steći dovoljno znanja i informacija koje mogu da pomognu u razlikovanju istine od laži u digitalnom svetu.
– Koliko su lažne vesti ozbiljan problem za mlade?
Lažne vesti su provereno dobar alat da se među mladom populacijom plasiraju retrogradni i ekstremistički stavovi i poruke. Bez obzira da li se radi o širenju govora mržnje, ksenofobiji, šovinizmu, svaka lažna vest usmerena ka mladim neupitno dovodi do porasta svake vrste nasilja u društvu – od verbalnog do fizičkog. Tada su svi u problemu: mladi ljudi, porodica, društvo.
– Kako treba pristupiti medijskom obrazovanju dece? Kako se suočavate sa ovim izazovom na ličnom primeru?
U medijskom obrazovanju dece neophodno je osloniti se, pored televizije i interneta, i na druge oblike medijskog sadržaja, kao što su pesme, knjige koji su skladu sa razvojnom fazom deteta. Pored toga, važno je kod deteta, u ovom procesu, podsticati razvoj kreativnosti i sposobnosti samostalnog donošenja odluka. Svakako da je i neophodno omogućavati detetu pristup i konzumiranje različitih kulturnih sadržaja.
– Da li medijsku pismenost treba uvesti kao školski predmet?
Pre godinu dana medijska pismenost je, kao izborni predmet „Jezik, mediji i kultura“, uvedena u gimnazije i pojedine srednje stručne škole. Svakako da je ovo sjajna informacija i dobra polazna osnova. Verujem da je ovo samo korak ka uvođenju medijske pismenosti, kao obavenog predmeta, u obrazovni sistem Srbije.
„Lajmet e pavërteta që synojn të rinjtë pa diskutim çojn në rritje çdo lloj dhune në shoqëri“, – ALEKSANDAR MILIJASHEVIQ KRYEREDAKTOR DIJALOGNET
- Çfarë është arsimimi medial për ju dhe sa është i rëndësishëm ai sot?
Arsimimi medial paraqet alfabetin e shekullit XXI. Nëse arsimimi funksional është një pikë fillestare në zhvillimin e çdo qenie njerëzore, arsimimi medial mund (dhe duhet) të klasifikohet si vazhdim logjik i zhvillimit të çdo qenie njerëzore. Jam i bindur që leximi mediatik nga një anëtar i komunitetit mund të krijojë një qytetar aktiv. Deri sa një anëtar i një bashkësije po vëzhgon në mënyrë pasive ngjarjet dhe rezultatet shoqërore, politike dhe çfarëdo ngjarje tjetër, një qytetar aktiv merr pjesë, ndryshon, kontribuon në zhvillimin e bashkësis së të tij.
- Si i dalloni të vërtetat nga gënjeshtrat në botën e sotme digjitale?
E vërteta dhe e pavërteta janë lehtësisht të verifikueshme në botën digjitale. Shpesh është e mjaftueshme për të ndihmuar të thërasim mendjën e shëndosh . Me kalimin e kohës, fitohet përvoja që, bazuar në titullin dhe fotografinë / ilustrimin, është e mundur të përcaktohet nëse informacioni është i vërtetë apo jo Një lidhje e rëndësishme është vetë burimi ose transmetuesi i informacionit. Sidoqoftë, sikurse po zhvillohet bota digjitale, po ashtu po zhvillohen edhe aftësitë, teknikat dhe mjetet për përhapjen e gënjeshtrave dhe lajmeve të pavërteta . Kur bëhet fjalë për skenën e mediave në Serbi, ekzistojnë dy faqe në internet që monitorojnë dhe zbulojnë se si burimet dhe teknikat po sjellin lajme të pavërteta . Ne rekomandojme faqe zbuluese dhe kërkues Fake neës si adresë ku mund të fitojni njohuri të mjaftueshme dhe informacion që mund të ndihmojnë në dallimin e të vërtetë nga gënjeshtra në botën digjitale.
- Sa janë lajmet e pavërteta problem serioz për të rinjtë?
Lajmet e pavërteta janë një mjet i dëshmuar i mirë për të promovuar qëndrime dhe mesazhe retrograde dhe ekstremiste në mesin e popullatës së re. Pavarësisht nëse është fjala për urrejtje, ksenofobi, shovinizëm,çdo lajmë i pavërtet drejtuar të rinjve çon pa dyshim në një rritje të çdo lloj dhune në shoqëri – nga verbal në fizik. Atëherë të gjithë janë në telashe: të rinjtë, familja, shoqëria.
- Si duhet t’i qasemi arsimit për mediat e fëmijëve? Si e përballoni këtë sfidë në një shembull personal?
Në edukimin mediatik të fëmijëve, është e nevojshme të mbështeteni, përveç televizionit dhe Internetit, në forma të tjera të përmbajtjes mediatike, siç janë poemat, librat që janë në përputhje me fazën e zhvillimit të fëmijës. . Përveç kësaj, është e rëndësishme për një fëmijë, në këtë proces, për të nxitur zhvillimin e kreativitetit dhe aftësisë së pavarur vendimmarrëse. Sigurisht që është gjithashtu e nevojshme t’i lejoni fëmijës qasje dhe konsumim të përmbajtjeve të ndryshme kulturore.
- A duhet të futet arsimimi medial si lëndë shkollore?
Një vit më parë, arsimimi mediatik është si lëndë zgjedhore „Gjuha, Media dhe Kultura“, u prezantua në gjimnaze dhe disa shkolla të mesme profesionale. Sigurisht që ky është një informacion i shkëlqyeshëm dhe një pikënisje e mirë. Unë besoj se ky është vetëm një hap drejt futjes së arsimimit mediatik, si lëndë e detyrueshme, në sistemin arsimor të Serbisë.
Projekti „Njihuni me të vërtetën“ është bashkëfinancuar nga buxheti i Republikës së Serbisë – Ministria e Kulturës dhe Informacionit. Qëndrimet e shprehura në një projekt mediatik të mbështetur nuk shprehin qëndrimet e organit i cili ka dhënë fondet.
