Na prostoru opštine Lebane postojale su ljudske zajednice od praistorije.
Lebane je osnovano 1878. godine na reci Jablanici, pored istoimenog sela. Do razvoja naselja dolazi tek kada je postalo sedište Jablaničkog sreza. Bilo je poznato po dve topole, obima oko 10 metara, i tri velika orahova drveta koja su rasla kod pešačkog mosta. U periodu između dva svetska rata Lebane je ostalo na nivou seoske varošice, sa malim brojem stanovnika.
Godine 1976. desila se katastrofalna poplava u kojoj su izgubljena dva života, a materijalna šteta je bila velika. Zahvaljujući finansijskoj pomoći, u Lebanu dolazi do brže industrijalizacije i varoš se brže razvija.
Centar grada je na nadmorskoj visini od 275,2 metara što je ujedno i najniža tačka u gradu, dok najviša tačka (vrh brda Čukljenik) leži na visini od 432 m. Sa svojom površinom od 337 km², Lebane spada u opštine srednje veličine.
Grad je smešten na ušću Šumanke (Šumanske reke) u Jablanicu, koja u daljem toku prolazi kroz Leskovačko polje i poznata je kao najveća sušica u Srbiji (presušuje u letnjim i zimskim mesecima).
Lebane se nalazi na magistralnom putu Leskovac – Priština, 21 km jugozapadno od Leskovca, koji je središte Jablaničkog okruga.
Najznačajniji istorijski spomenik u blizini opštine Lebane je Caričin Grad. Smešten na 7 km od Lebana i 30 km jugozapadno od Leskovca, na blagim padinama koje se spuštaju od planine Radan ka Leskovačkoj kotlini, nalazi se jedan od najznačajnijih arheoloških lokaliteta u Srbiji, poznat u narodu kao Caričin grad. Impresivni ostaci ranovizantijskog grada, koje najveći broj istraživača identifikuje sa Justinijanom Primom, zadužbinom jednog od najvećih vizantijskih carev Justinijana I. Istraživanja su započeta 1912. godine, i izneta su na svetlost dana četiri prstena bedema, osam bazilika, brojne javne objekte, terme, centralni trg, široke ulice i portike, akvadukt, veliku cisternu, vodeni toranj, razvijenu vodovodnu i kanalizacionu mrežu, branu sa jezerom, zanatske peći, kao i mrežu fortifikacija u njegovoj neposrednoj blizini. Urbana struktura grada predstavljala je mešavinu helenističke tradicije, rimskog nasleđa i ranovizantijskog poimanja grada. Uži prostor grada, površine oko 7,5 hektara, čine tri arhitektonske celine, branjene moćnim kamenim bedemima, građenim tehnikom opus mixtum: Akropolj, Gornji grad i Donji grad. Van grada, na blagim padimama, prostire se široko podgrađe, površine oko 20 hektara, zaštićeno palisadom. Gradskom arealu, pripada i zanatski centar, smešten u podnožju grada.
Izvor: Wikipedia
Foto: Dragan Spasić, FB stranica – Lebane nekada
