Sviđalo nam se to ili ne, digitalni svet je glavni deo života naše dece. Prema istraživanju iz 2015. koje je sproveo istraživački centar Pev, 92% korisnika tinejdžera putem interneta pristupa svakodnevno, trošeći do gotovo 200 minuta dnevno na mreži! To objašnjava zašto su danas toliko mladih ljudi zaglavili na raznim ekranima i zašto društveni mediji imaju tako veliki uticaj na njih.
Iako se većina roditelja slaže da treba da igraju aktivnu ulogu u usmeravanju života dece na mreži, njihovi pristupi se uveliko razlikuju. Alekandra Samuel, istraživačica i autorka Vork Smarter vith Social Media, nacrtala je 3 različita stila digitalnog roditeljstva na osnovu podataka prikupljenih od više od 10.000 roditelja iz Severne Amerike. Ona je podelila ove tri vrste digitalnih roditelja: ograničivači, omogućavači i mentori.
- Ograničivači
Roditelji koji se trude da ograniče vreme koje njihova deca provode uz ekrane i radije vole da svoju decu izvedu van mreže što je više moguće. Većina roditelja koji praktikuju ovaj stil roditeljstva radije ne istražuju nove tehnologije, programe i aplikacije da bi ih podelili sa decom i oni retko razgovaraju sa decom o tehnici. Takođe ne ulažu nikakav napor u tehničke veštine svoje dece.
Kao rezultat držanja izvan digitalnog sveta, njihova deca postaju digitalni prognanici. Nemaju znanja, veština i etiketa da postanu odgovorni digitalni građani i nespremni su za internet. U svojoj studiji, Samuel je otkrila da je velika verovatnoća da će takva deca razviti problematično internetsko ponašanje, uključujući digitalno-nasilje, pristup pornografiji, lažno predstavljanje na mreži (uključujući njihove roditelje), pa čak i uključivanje u online chat i razmjenu e-pošte sa strancima.
- Omogućivači
Digitalni ograničivači i digitalni omogućavači nalaze se na suprotnim stranama digitalnog roditeljskog spektra. Tamo gde ograničavači postavljaju stroge kontrole na dečijem ekranu, oni koji ne postavljaju kontrolu ne postavljaju nijedan. Oni dozvoljavaju opušten pristup digitalnom svetu. Iako prepoznaju da su internet i tehnologija veliki deo onlajn života njihove dece, retko daju smernice u istraživanju ovog sveta.
Samuela kaze da skoro 50% roditelja pripada ovoj grupi. Možete zamisliti šta tinejdžeri bez nadzora mogu naći na internetu i prema Samuelovoj studiji, ova deca imaju najveću verovatnoću da se povežu sa strancima putem interneta, bilo putem ćaskanja ili e-pošte. Ostale studije su takođe povezivale neograničeno vreme ekrana sa depresijom i suicidnim ponašanjem tinejdžera.
- Mentori
Digitalni mentori su oni koji su pronašli srećnu sredinu između ograničivači ili omogućavači. Ovi roditelji shvataju važnost internetskog sveta i daju sve od sebe da svoju decu oblikuju u odgovorne digitalne građane. Digitalni mentori su proaktivni roditelji koji ne samo da uživaju provoditi vreme sa decom na mreži, već i aktivno neguju digitalne veštine svoje dece upisujući ih u razne tehničke časove, radionice ili kampove. Takođe rade na istraživanju određenih aplikacija, programa ili uređaja kako bi shvatili o čemu se radi pre nego što ih predstave svojoj deci.
Kao roditelj, pristup koji odaberete utieče na smer kojim će se kretati životi vaše dece na mreži.
Çfarë prindi digjital je?
Na pëlqen kjo apo jo, bota digjitale është një pjesë kryesore e jetës së fëmijëve tanë. Sipas një studimi të vitit 2015 të kryer nga Qendra Kërkimore Pev, 92% e përdoruesve adoleshentë hyjnë në internet çdo ditë, duke shpenzuar pothuajse 200 minuta në ditë në internet! Ajo shpjegon pse kaq shumë të rinj janë ngecur në ekrane të ndryshme sot dhe pse media sociale ka një ndikim kaq të madh në to.
Edhe pse shumica e prindërve janë dakord se ata duhet të luajnë një rol aktiv në drejtimin e jetës së fëmijëve në internet, qasjet e tyre ndryshojnë shumë. Aleksandra Samuel, një studiuese dhe autore e Ëork Smarter vith Social Media, vizatoi 3 stile të ndryshme të prindërimit digjital bazuar në të dhënat e mbledhura nga më shumë se 10,000 prindër të Amerikës së Veriut. Ajo ndau këto tre lloje të prindërve digjitalë: kufizuesit, mundësuesit dhe mentorët.
- Kufizuesit
Prindërit që përpiqen të kufizojnë kohën që fëmijët e tyre e kalojn pran ekraneve dhe preferojnë t’i mbajn fëmijët e tyre jashtë linjave sa më shumë që të jetë e mundur. Shumica e prindërve që praktikojnë këtë stil të prindërimit preferojnë të mos eksplorojnë teknologji, programe dhe aplikacione të reja për t’u ndarë me fëmijët e tyre, dhe ata rrallë flasin me fëmijët e tyre për teknikën. Ata gjithashtu nuk bëjnë asnjë përpjekje për aftësitë teknike të fëmijëve të tyre.
Si rezultat i të qenit jashtë botës digjitale, fëmijët e tyre bëhen mërgimarë digjital. Ata nuk kanë njohuri, aftësi dhe etiketë për t’u bërë qytetarë digjitalë të përgjegjshëm dhe nuk janë të përgatitur për internet. Si rezultat i të qenit jashtë botës digjitale, fëmijët e tyre bëhen mërgimarë digjital. Ata nuk kanë njohuri, aftësi dhe etiketë për t’u bërë qytetarë digjitalë të përgjegjshëm dhe nuk janë të përgatitur për internet. Në studimin e saj, Samuel zbuloi se fëmijë të tillë kishin shumë të ngjarë të zhvillonin sulme në internet me probleme, duke përfshirë dhunën digjitale, qasjen në pornografi, prezentim të pa vërtet në internet (përfshirë prindërit e tyre), dhe madje edhe të angazhohen në biseda në internet dhe shkëmbim të postës elektronike me të huajt.
- Mundësuesit.
Kufizuesit digjitalë dhe mundësuesit digjitalë janë në anët e kundërta të spektrit digjital të prindërve. Kur kufizuesit vendosin kontrolla të rrepta në ekranin e fëmijëve, ata që nuk vendosin kontrollë nuk vendosin asnjë. Ato lejojnë qasje të relaksuar në botën digjitale. Megjithëse ata e kuptojnë se interneti dhe teknologjia janë një pjesë e madhe e jetës online të fëmijëve të tyre, ata rrallë japin udhëzime për të eksploruar këtë botë.
Samuela thotë se gati 50% e prindërve i përkasin këtij grupi. Ju mund të imagjinoni se adoleshentë të pambikëqyrur çfarë mund të gjejnë në internet dhe sipas studimit të Samuelës , këta fëmijë ka shumë të ngjarë të lidhen me të huajt në internet, qoftë përmes bisedës ose emailit. Studime të tjera kanë lidhur gjithashtu kohën e pakufizuar të ekranit me depresionin e adoleshencës dhe sjelljen vetëvrasëse.
3.Mentorët
Mentorët digjitalë janë ata që kanë gjetur një teren të lumtur mes të kufizuarve ose mundësuesve. Këta prindër e kuptojnë rëndësinë e botës në internet dhe bëjnë çmos për t’i formuar fëmijët e tyre në një qytetar digjital të përgjegjshëm. Mentorët digjitalë janë prindër proaktivë, të cilët jo vetëm që kënaqen të kalojnë kohën me fëmijët e tyre në internet, por edhe në mënyrë aktive ushqejnë aftësitë digjitale të fëmijëve të tyre duke i regjistruar ato në klasa të ndryshme teknike, punëtori apo kampe. Ata gjithashtu punojnë në eksplorimin e aplikacioneve, programeve ose pajisjeve specifike për të kuptuar se çfarë bëhet fjalë, përpara se t’i prezantojnë ato me fëmijët e tyre.
Si prind, qasja që ju zgjidhni ndikon në drejtimin në të cilin jeta e fëmijëve tuaj do të shkojë në internet.
Projekti „Njihuni me të vërtetën“ është bashkëfinancuar nga buxheti i Republikës së Serbisë – Ministria e Kulturës dhe Informacionit. Qëndrimet e shprehura në një projekt mediatik të mbështetur nuk shprehin qëndrimet e organit i cili ka dhënë fondet.
